مطالعاتی در آثار جامعه‌شناسان کلاسیک

توضیحات محصول

جلد دوم از مجموعه‌ی حاضر دربرگیرنده‌ی نظریات جامعه‌شناسان کلاسیک است. به تصریح نگارنده: "جامعه‌شناسان کلاسیک را به حق می‌توان مولفانی برشمرد که به طرح مسائل، مشکلات، نظریه‌ها، مفاهیم، استنباط‌ها، الگوهای معرفتی و در یک کلام به طرح فکرت‌هایی پرداخته‌اند که هنوز از آن‌رو دارای اهمیت‌اند که به کمک آن‌ها می‌توانیم این یا آن نوع از پدیده‌های اجتماعی را به گونه‌ای اساسی درک کنیم. در نخستین گفتار مجموعه‌ی حاضر (آدام اسمیت: ناظر بی‌طرف و کنشگر هوادار) کوشیده‌ایم اهمیت مفهومی که وجودش را مدیون آدام اسمیت، هستیم نشان داده شود یعنی مفهوم ناظر بی‌طرف. این مفهوم که در مقایسه با مفهوم "دست‌یابی" اشتهار کم‌تری دارد، از نظر درک این مطلب که "سوژه"‌ی اجتماعی در باب موضوع‌هایی که ارتباط مستقیمی با منافع وی ندارند، ممکن است واکنش‌های بسیار تندی بروز دهد، از اهمیت اساسی برخوردار است. گفتار دوم (دورکیم: تبیین باورهای دینی) بر اصالت بی‌حد بارآوری و درستی نظریه‌ی دورکیمی باورهای مذهبی تاکید می‌کند. گفتار سوم (زیمل، عوامل اجتماعی شناخت) به عقیده‌ی زیمل، پول با درآمدن به قالب‌هایی بیش از پیش انتزاعی، این فکر را به جان شناس القا می‌کند که ارزش شیء از خواص خود آن شیء نیست، بلکه از نتایج پیچده‌ی مقایسه‌ی آن با اشیای دیگر است. نوشتار چهارم کتاب (پارتو: عقلانیت یا ناعقلانیت باورها؟) نیز به تحلیل باورهای جمعی می‌پردازد. نوشتار پنجم (وبر: عقلانیت حیات اخلاقی) کوششی است برای نشان دادن اهمیت دو فکر از افکار ماکس وبر: یکی آن که می‌گوید تحول اخلاقی گویا تابعی از یک فرآیند عقلانیت‌پذیری پراکنده و نامشخص است و دیگری فکری که میان عقلانیت ابزاری و عقلانیت ارزش‌شناختی، فرق می‌گذارد. نوشته‌ی ششم (تارد: ارتباط ترازهای تحلیلی خرد و کلان) روشن می‌کند که گابریل تارد، به دلیل نقش دوگانه‌اش مشکلی را پیش کشیده که فقط خود او می‌توانست با این حد از بصیرت پیش بکشد: مشکل دشواری‌های علوم اجتماعی در بیان رابطه‌ی دو تراز تحلیلی. متن هفتمین گفتار (شلر: موضعی بودن و عامیت ارزش‌ها) به بررسی اندیشه‌های بنیادگذار رسمی جامعه‌شناسی شناخت اختصاص دارد. متن هشتمین گفتار (تاریخ علوم اجتماعی را چگونه باید نوشت؟) بر همان پرسشی انگشت می‌گذارد که در گفتارهای پیش نیز مطرح شده بود".