مصحف باطل: تحلیلی از رابطه شمس و مولوی

توضیحات محصول

کتاب حاضر در سه بخش تنظیم یافته است: بخش نخست حاوی مطلابی در زمینه‌ی مهاجرت خاندان مولانا از بلخ به قونیه است و نیز حوادثی که در این میان بر آنان گذشته است؛ در بخش دوم به آشنایی با شخصیت شمس از آغاز کودکی و بزرگسالی و نخستین برخورد مولوی با شمس و بریدن مولانا از سنت سلطان‌العلمایی، اندیشه و جذب در آموزه‌ها و تعالیم شمس و سپس اجرا کردن عملی آن‌ها و سرانجام غیبت شمس و تنش‌ها و افسردگی‌های روحی و روانی مولانا و فراق او و آغاز کار شاعری مولانا پرداخته شده است؛ در بخش پایانی به مقوله‌ی شاعر شدن ناگهانی مولانا پس از سی و هشت سالگی اختصاص دارد که نگارنده در این بخش با تکیه بر دستاوردهای عصب ـ روان‌شناسی برای نخستین بار پرده از راز شاعری مولانا برمی‌دارد. نگارنده با بیان این نکته که: تحقیقات مربوط به طبقه‌بندی کارکردهای متفاوت بخش‌های مختلف مغز نشان داده که نیمکره‌ی چپ روی عملکرد و نیمکره‌ی راست روی شباهت عمل می‌کند و نیمکره‌ی چب برهانی و نیمکره‌ی راست شهودی است، تصریح می‌کند: "نرد عشقی را که مولانا پس از غیبت محبوب خود با حجره‌ای که شمس در آن می‌زیست می‌بارد حالات روحی او و تاثر شدید ناشی از فراق شمس را در آغاز کار به خوبی آشکار می‌کند... این ذهن آشفته و این‌روان بی‌قرار، دو راه در پیش داشته است؛ یا جنون کامل ـ مثل مورد نیچه ـ یا گذر از این بحران و رسیدن به مرز سلامت... آثار مولانا در جریان این بحران شدید روحی و سپس در دوران آرامش روحی نشان می‌دهد که محور ذهن او در کشاکش این تنش روحی و روانی و در اثر فشار شدید ناشی از افسردگی از محور مجاورت به سمت محور مشابهت منتقل شده است... بدین ترتیب سیر تحولات ذهنی مولانا از غزلیات تا آخرین بیت مثنوی نشان می‌دهد که ذهن هرلحظه با شدت بیش‌تری از نیمکره‌ی راست مغز و از محور مشابهت برای اندیشیدن، استدلال کردن، و بیان کردن استفاده می‌کند و جنبه‌ی غالب کارکرد ذهنی او همین محور مبتنی بر مشابهت است و در مثنوی به شکل کمال‌یافته‌ای به "منطق تمثیلی" که اساس و بنیان و پایه‌ی آن استدلال مبتنی بر مشابهت است ارتقا یافته است". گفتنی است در بخش ضمیمه نیز، نخست مطالبی در باب اقوال و اندیشه‌های شمس و هم‌چنین دیدگاه وی نسبت به مولانا ذکر گردیده و سپس گزیده‌ای از "معارف بهاولد" اثر مکتوب پدر مولانا درج شده است.