آسیب‌شناسی تشکیلات احزاب در ایران: بررسی موردی حزب توده، جبهه ملی و فداییان اسلام

توضیحات محصول

در پژوهش حاضر با هدف آسیب‌شناسی احزاب سیاسی ایران و در پی فهم علل عدم استمرار احزاب تدوین شده علل ناپایداری احزاب سیاسی ایران از نگره‌ی جامعه‌شناختی و از زاویه‌ی سازمان حزب بررسی شده است. بدین‌منظور ابتدا نگاهی اجمالی به تاریخچه‌ی احزاب ایران ـ حزب توده، جبهه‌ی ملی و فدائیان اسلام شده است. سپس، مطالبی در زمینه‌ی تخریب و مولفه‌های اجتماعی ایرانیان، شیوه‌های سازماندهی و ناپایداری احزاب بازگو شده و چنین نتیجه‌گیری می‌شود: "به دلیل شرایط تاریخی و فرهنگ دامنه‌دار سیاسی ایران که حاکمیت قدرت‌ها مطلقه از مهم‌ترین مولفه‌های قابل ذکر آن است جامعه‌ی ایران مستعد پذیرش آمریت بوده و گرچه در گذشته به ویژه از دوران مشروطیت تا کنون در برهه‌های مختلف تلاش‌های بسیاری به منظور نهادینه کردن مشارکت سیاسی در ایران به عمل آمده است، لکن به واسطه‌ی کوتاه بودن عمر این تلاش‌ها در هر زمان آثار آن کمتر ثمربخش گردید. بنابراین، تلاش‌هایی که در خصوص فعالیت جمعی به ویژه حزب سیاسی به عمل می‌آید تنها در صورتی قرین موفقیت است که از دیسپلین و نظمی بهره‌ جوید که موافق روحیات جامعه‌ی ایرانی باشد بنابراین، سازمان منسجم و نظم مبتنی بر سلسله‌ی مراتب دقیق تنها شیوه‌ی ساختاری برای احزاب است که منجر به موفقیت آن خواهد شد. هرگاه احزاب در ایران در کنار برنامه و اهداف خود بتواند سازمان منضبطی برای نیروهای حزبی فراهم آورند، در آن صورت امکان نهادینه شدن فعالیت حزبی در ایران وجود خواهد داشت.... اما باید گفت سانترالیزم دمکراتیک مبتنی بر دخالت اعضا در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری است. در واقع اعضا از طریق حوزه یا هسته‌های اولیه در "طرح موضوع" و نیز نحوه‌ی برخورد با آن دخالت داشته و با ارایه‌ی ماحصل نظراتشان به سلسله‌ی مراتب بالاتر تشکیلات در اتخاذ تصمیم نهایی نقش واقعی داشته و آن‌گاه که تصمیم اتخاذ گردید در مرحله‌ی اجرا همگی تابع همان تصمیم نهایی‌اند. به این ترتیب است که شیوه‌ی دمکراتیک ضامن حفظ تشکیلات از آفت الیگارشی آهنین شده و از سوی دیگر سانترالیزم موجب استحکام و هماهنگی کامل اجزا و اعضای حزب خواهد گردید... به نظر می‌رسد با توجه به تجربیات گذشته، سنت‌هایی که هم‌چنان نشانه‌های آن در جامعه‌ی کنونی ما مشهود می‌باشد و ویژگی‌های فرهنگ سیاسی در کشورمان، این ساخت تشکیلاتی مناسب‌ترین شیوه در خصوص بقا و استمرار احزاب و تاثیرگذار در میزان موفقیت آنان باشد".