ایران در چهار کهکشان ارتباطی: سیر تحول تاریخ ارتباطات در ایران، از آغاز تا امروز

توضیحات محصول

نگارنده در مجلد سوم از این مجموعه از عصر "رادیو" سخن می‌راند. عصری که رادیو در کنار مطبوعات توانست در شکل‌گیری افکار عمومی در طرفداری یکپارچه از ملی شدن نفت، ایفای نقش کند. دومین فصل کتاب با عنوان "عصر تلویزیون" با موضوع تاسیس اولین فرستنده‌ی تلویزیونی در ایران در سال 1985 آغاز می‌شود. این برای اولین‌بار بود که تولد یک رسانه در ایران از سوی بخش خصوصی انجام می‌شد. به زودی فرستنده‌ی ارتش آمریکا در تهران نیز به کار افتاد که این امر مقارن بود با تظاهرات و درگیری‌های خونین نظامیان شاه با طرفداران آیت‌الله خمینی (ره). در همین زمان بود که "جلال آل احمد" ـ جامعه‌شناس معاصر ـ واژه‌ی غرب‌زدگی را خلق کرد و مطبوعات ایران را رنگین‌نامه نامید. سومین فصل کهکشان مارکنی، گرچه عنوان "انقلاب اسلامی" را دارد، اما عملا مروری است بر عملکرد رسانه‌ها در جریان و سال‌های اولیه‌ پس از پیروزی انقلاب. آخرین فصل کتاب با عنوان "دهکده‌ی جهانی و تهاجم فرهنگی، بازار پیام و تداخل فرهنگی"، فصلی است که با نگاه به آینده‌ی ارتباطات در جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، نگاشته شده است. اگرچه تمرکز اولیه‌ی این فصل بر پیش‌گویی‌های سال 1964 مارشال مک لوهان درباره‌ی جهانی شدن و دهکده‌ی جهانی است، اما با نگاه او به گذشته، آغاز و با استناد به مقدمه‌ای که بر کتاب "امپراتوری‌ها و ارتباطات" هارونداینس نوشته، این نتیجه عرفه می‌شود که علت نگاه سه کهکشانی او (به جای چهار کهکشان) غفلت از تاریخ ارتباطات در آسیا به ویژه ایران بوده است. نگارنده درباره‌ی آینده‌ی ارتباطات در ایران، خاطرنشان می‌سازد: "به نظر من در آینده، فن‌آوری‌های ذخیره و پردازش اطلاعات به نحو بی‌نظیری افزایش خواهد یافت و به کمک هوش مصنوعی، ضمن آن که ترجمه‌ی هم‌زمان، زبان‌های گوناگون برای انسان‌های ساکن سیاره‌ی زمین عملی خواهد شد، امکان ایفای نقش فرستنده و گیرنده‌ی پیام نیز از سوی انسان آینده به نحو شگفت‌انیگزی افزایش خواهد یافت و سپهر ارتباطی جهان در اختیار انسان‌هایی قرار خواهد گرفت که بتوانند هر دو نقش ارتباط‌گر و ارتباط‌‌گیر را ایفا کنند. در آن شرایط، عصر انصار رسانه‌ها پایان خواهد یافت و انسان تبدیل به انسان گزینشگر پیام خواهد شد. این پدیده سبب می‌شود که مخاطبان رسانه‌ها که با عنوان توده‌ی (Mass) شناخته می‌شدند، حسب نیازهای ارتباطی و سلایق گوناگون خود شبیه شیشه‌های متداخل رنگین، گزینش‌گر پیام‌های هم‌رنگ منطیق با نیازهای متکثر خود شوند؛ پدیده‌ای که او آن را "هم‌پوشانی چند رنگ" نامیده است".