پیشینه مباحث جدید کلامی درایران

توضیحات محصول

این مجموعه به بررسی تاریخ مجادلات کلامی در ایران از زمان صدارت امیرکبیر تا انقلاب اسلامی بر سر موضوعاتی چون: آزادی، مساوات، حکومت مردم، قانون، ماتریالیسم و ماتریالیسم دیالکتیکی، داروینیسم، جدایی قدرت دینی از قدرت سیاسی و مارکسیسم، اختصاص یافته است. به تصریح نگارنده: "مهم‌ترین و اولین مواجهه‌ی جدی عالمان مسلمان با مسائل کلامی در حوزه‌ی علوم اجتماعی در عصر مشروطه صورت گرفت و واکنش مثبت و منفی آنان را برانگیخت. برخی از موضع نفی برآمدند و این نهضت اجتماعی را از اساس با شریعت، مخالف دانستند. مهم‌ترین این مخالفان، شیخ‌فضل‌الله نوری بود که آثاری درباره‌ی مشروطیت، تحریر کرد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به رساله‌ی "در حرمت مشروطیت" اشاره کرد، نوری با رد تمام مسائل جدید مطرح شده در حوزه‌ی اجتماع، به رغم کارکردهای مهم اساسی مسائلی چون آزادی، مساوات، قانون و مشارکت مردم در حکومت و بدون توجه به تحولاتی که در شیوه‌ی معیشت و زندگی اجتماعی مردم رخ داده است، در واقع نقش دین را در جهان امروز نادیده می‌گرفت و آن را به حاشیه‌ای راند. اما بیش‌تر عالمان دینی آن عصر با جریان مشروطه برخورد مثبت داشتند و برای اصولی چون آزادی، مساوات، نظارت مردم بر اعمال دولتمردان، شواهدی از قرآن و سنت، عرضه می‌کردند. در مواجهه با آزادی از سوی متکلمان دو موضع، اتخاذ شد. برخی چون طالقانی و بازرگان، نگاه مثبتی به آن داشتند و کم و بیش آزادی‌های اجتماعی مندرج در اعلامیه‌ی حقوق بشر را می‌پذیرفتند. برخی نیز به نوعی آزادی در محدوده، معتقد بودند و آزادی عقیده، بیان و قلم را در چارچوب‌های خاص قبول داشتند که از جمله می‌توان به طباطبایی و مطهری اشاره کرد". در مباحث بعدی از تلاش متکلمان مسلمان در نقد مکتب مارکسیسم و دیالکتیک تاریخی با انتشار آثاری از مرتضی مطهری و عبدالحسین کافی سخن رفته است. نیز مساله‌ی تعارض علم و دین در ایران حول محور نظریه‌ی داروین و مسائل جدید، نظیر شرکت زنان در انتخابات، بازگو شده است.