نخبگان و توسعه ایران

توضیحات محصول

این کتاب تلاشی است برای شناسایی عوامل توسعه نیافتگی و تبیین روش‌ها و راه‌کارهای توسعه با تاکید بر دو مفهوم "نخبه" و "توسعه" بر این اساس پس از تعیین چارچوب تئوریک توسعه در فصل اول، در فصل دوم به اجمال، نقش نخبگان قبل از پبروزی انقلاب اسلامی در روند توسعه، ارزیابی گردیده است. در فصل سوم تا پنجم، ضمن بررسی عملکرد و ویژگی‌های نخبگان فکری و ابزاری دوره‌ی جمهوری اسلامی، به این سئوال پاسخ داده شده که چرا به رغم برطرف شدن دو مانع اساسی توسعه یعنی استبداد و استعمار در سایه‌ی پیروزی انقلاب اسلامی، هم‌چنان به توسعه‌ی همه‌جانبه دست نیافته‌ایم؟ و سرانجام، راه‌کارهای بهبود عملکرد نخبگان و دست‌یابی به توسعه بر مبنای الگوی نخبه‌محور، بررسی شده است. در کتاب، خاطرنشان شده است: "در دوره‌ی حاکمیت استبداد (قاجاریه و پهلوی) بخشی از نخبگان حاکم مانند شاه و برخی رجال درباری، خواهان توسعه‌ی همه‌جانبه نبودند و نخبگان توسعه‌خواه نیز در روند توسعه‌ی کشور با مشکلاتی مواجه بودند که مهم‌ترین آن‌ها استبداد و استعمار بود. این دو عامل همراه برخی ضعف‌ها در عملکرد نخبگان توسعه‌خواه، آن‌ها را در روند توسعه ناکام کرد. روشن‌فکران و نخبگان فکری نیز به دلایل مختلف نتوانستند تحول چشمگیری در روند توسعه به وجود آورند. وجود ساختار استبدادی، وابستگی فکری به تئوری‌های غربی، بیگانگی با فرهنگ بومی، اتحاد شیوه‌های افراطی در مقابله با سنت، از عوامل ناکامی آن‌ها بود. انقلاب مشروطه نیز در رساندن کشور به مرحله‌ی توسعه‌ی موزون، ناکام ماند. روشنفکران از برخی ابعاد توسعه مانند امنیت و رفاه عمومی غفلت کرده و به دلیل عدم شناخت نیازهای مردم، نتوانستند در میان آنان، پایگاه مناسبی داشته باشند. در دوره‌ی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با وجود رفع موانع اساسی و برخورداری کشور از منابع مادی و انسانی، عامل اصلی کندی روند توسعه را باید در ویژگی‌ها و عملکرد نخبگان و مدیران کشور جست‌وجو کرد. نگاه تک‌بعدی به توسعه، فقدان اجماع نظر و اخلاق سیاسی بازدارنده‌ از عوامل کاهش شتاب توسعه بوده‌اند. بدین‌سان دست‌یابی به توسعه‌ی همه‌جانبه در چارچوب نظام سیاسی جمهوری اسلامی و برپایه‌ی نقش محوری نخبگان، امکان‌پذیر و امری دست‌یافتنی است، اما در این راستا، باید ضمن اصلاح نظام مدیریتی کشور، نخبگان، عملکرد خود را با اهداف توسعه، هماهنگ ساخته و در روند توسعه از تشتت آرا و خنثی کردن توان یک‌دیگر پرهیز کنند".